Kỹ năng thuyết trình hoàn toàn có thể luyện tập được. Steve Jobs được xem là một “phù thủy công nghệ”. Và ông cũng được biết đến như là bậc thầy của nghệ thuật thuyết trình.
Trên sân khấu, ông thu hút toàn bộ sự chú ý của khán giả mà không cần những slide dày đặc chữ hay những biểu đồ phức tạp.
Ông thành công nhờ cách kể chuyện sáng tạo và thú vị, tạo cảm hứng cho người nghe với từng con số, từ ngữ hay hình ảnh minh họa.
Nếu bạn nghiêm túc tuân theo nguyên tắc 3S dưới đây, bạn sẽ nằm trong nhóm 1% những người thuyết trình hiệu quả như Steve Jobs.
Story – một câu chuyện thuyết phục (chữ S thứ nhất)
Bộ não của chúng ta có khuynh hướng ghi nhớ những câu chuyện có kịch tính, có cao trào tốt hẳn hơn những lời nói suông.
Vì vậy, hãy xây dựng kịch bản cho bài thuyết trình của bạn như một câu chuyện có mục tiêu, có cao trào, có đấu tranh và có kết quả.
Đầu tiên, bài diễn thuyết hay câu chuyện bạn muốn kể cần bắt đầu bằng một tựa đề ngắn gọn, dễ nhớ và chuyển tải được ý chính của cả câu chuyện.
Steve luôn định vị những sản phẩm của ông bằng một câu vừa vặn với một post của Twitter (140 ký tự). Ví dụ với MacBook Air, ông định vị nó là “the world’s thinnest notebook” (notebook mỏng nhất thế giới). Và đó cũng là tựa đề của bài thuyết trình giới thiệu MacBook Air mà ông đã thực hiện.
Khi lên ý tưởng cho bài thuyết trình, bạn nên tập trung vào tối đa ba điểm chính. Những thông điệp này cần được sắp xếp theo trình tự logic và rõ ràng.
Ngoài ra, trước khi trình bày, bạn nên cho người nghe biết mục tiêu của bài thuyết trình. Chẳng hạn “Để giúp bạn hoàn thiện kỹ năng thuyết trình, hôm nay tôi sẽ giới thiệu ba yếu tố làm nên một bài thuyết trình hiệu quả”.
Như vậy, bạn sẽ giúp người nghe hình dung câu chuyện dễ dàng hơn. Với mỗi ý chính, bạn nên có ví dụ cụ thể để minh họa để câu chuyện của bạn sinh động hơn. Và chắc chắn người nghe sẽ nhớ lâu hơn.
Kết thúc câu chuyện, bạn nên tóm tắt và nhắc lại mục tiêu đối với người nghe.
Slide càng đơn giản càng tốt (chữ S thứ hai)
Chúng ta có khuynh hướng để càng nhiều chữ lên slide càng tốt. Tuy nhiên, bộ não chúng ta thường chỉ làm tốt được một việc trong một thời điểm nên khó có thể vừa nghe vừa đọc cùng một lúc. Do đó, nếu bạn muốn người khác nghe mình thì đừng bắt họ đọc chữ trên slide.
Khi Steve Jobs thuyết trình, những gì người ta thấy là một màn hình rộng với hình ảnh nổi bật, một con số hoặc một biểu đồ đơn giản.
Hãy nhớ rằng một bức ảnh có ấn tượng hơn cả ngàn lời nói để tận dụng sức mạnh của hình ảnh thay cho ngôn từ và cố gắng dùng hình ảnh có chất lượng cao.
Theo hướng dẫn trong Presentation Zen – một cuốn sách thú vị về thuyết trình, bạn không nên sử dụng hình vẽ clipart cũng như những mẫu PowerPoint có sẵn vì khán giả đã chán ngấy những hình ảnh cũng như họa tiết thịnh hành từ thập niên 1990.
Khi cần thiết, bạn nên xen kẽ hình ảnh và âm nhạc hay những đoạn phim ngắn để làm cho câu chuyện trở nên sinh động hơn.
Số lượng slide phụ thuộc vào độ dài của câu chuyện mà bạn muốn kể, nhưng mỗi ý chính chỉ nên sử dụng một slide. Nếu phần nào có nhiều dữ liệu cần trình bày, bạn nên chia thành hai, ba slide. Và tập trung cho chữ S thứ ba (speaker).
Speaker – người thuyết trình có sức thu hút (chữ S thứ ba)
Là trung tâm của buổi thuyết trình, bạn phải chuẩn bị thật kỹ. Đầu tiên, trang phục phải phù hợp với đối tượng khán giả, với chủ đề và không gian thuyết trình (năng động, trẻ trung hay chuyên nghiệp, trang trọng).
Trong khi thuyết trình, bạn cần phải để ý sao cho ngôn ngữ hình thể phù hợp nội dung thuyết trình. Không nên chỉ đứng ở bục phát biểu và đọc lại toàn bộ chữ hiện lên trên slide.
Hãy quan sát khán giả, nhưng đừng tỏ ra chỉ quan tâm đến một vài người nào đó. Không nên bỏ tay vào túi quần hay vòng trước ngực hoặc mân mê cây bút, tờ giấy hay tà áo. Nếu bạn cảm thấy thiếu tự tin, hãy hít thở sâu để lấy lại bình tĩnh.
Hãy nói rõ, chậm với âm lượng vừa đủ và dừng khoảng ba giây khi muốn chuyển ý. Khi nói chậm và rõ, từ ngữ được lựa chọn cẩn thận hơn, nhờ vậy bạn sẽ tự tin hơn. Biết ngừng đúng chỗ để chuyển sang phần mới, bạn sẽ tiếp tục thu hút được sự chú ý của người nghe.
Lưu ý rằng “gia vị” cuối cùng cần có của một bài thuyết trình là nhiệt huyết và hứng khởi vì thuyết trình chính là một show trình diễn.
Cho dù slide của bạn bắt mắt bao nhiêu, ý tưởng của bạn hay như thế nào và vẻ ngoài của bạn bắt mắt đến đâu chăng nữa nhưng thiếu nhiệt huyết và hứng khởi thì bạn chẳng thể nào thu hút sự chú ý và tập trung của khán giả cho đến phút cuối.
Steve Jobs biết cách biến những buổi thuyết trình của ông thành những show diễn thật sự. Trong buổi giới thiệu iPad đầu tiên vào tháng 1-2010, ông đã khơi gợi sự tò mò của khán giả bằng cách nêu vấn đề như sau.
“Chúng ta đã có điện thoại, chúng ta đã có máy tính xách tay, vậy sản phẩm nào sẽ lấp khoảng trống giữa hai thiết bị này? Sản phẩm nào mà chúng ta có thể lướt web, check email, xem hình ảnh, nghe nhạc, chơi game và đọc sách điện tử? Liệu đó có phải là netbook không? Không, vì netbook không tốt hơn bất cứ sản phẩm nào.
Nó vận hành chậm, chất lượng hình ảnh thấp và sử dụng phần mềm của PC. Nó không tốt hơn, mà chỉ rẻ hơn. Chúng tôi không nghĩ đó là loại thiết bị thứ ba.
Hôm nay, ngay bây giờ, tôi muốn giới thiệu với các bạn thiết bị thứ ba đó mà chúng tôi gọi đó là iPad”.
Những tràng vỗ tay, những tiếng cười sảng khoái của khán giả đã chứng minh show diễn của Steve Jobs thật sự đem lại cho họ nhiều hứng thú, một cảm xúc mạnh mẽ và ấn tượng khó quên.